Wat komt er na beschadigde landschappen? Waar bouwen we onze toekomst op? En met wie?

In haar gedicht Einde en Begin, beschrijft de Poolse Nobelprijswinnares Wisława Szymborska een beschadigd en verwoest landschap in de nasleep van een oorlog en vlecht ze een verhaal van veerkracht, reflectie en hoop. Reflecterend op de strijd voor wederopbouw, heling en collectieve verantwoordelijkheid dragen haar woorden een diachronische betekenis. Hoewel ze verwijst naar een specifiek conflict, hebben haar dichtregels een beangstigende en ongelukkige universele geldigheid, waardoor haar oproep tot gezamenlijke actie, empathie en zorg relevanter is dan ooit. Geïnspireerd door Szymborska's reflectie op de ineenstorting van ideologieën, het meedogenloze verstrijken van tijd en geschiedenis, en het onomkeerbare verval van het verleden en samen met alles wat zich daarmee verhoudt, bevraagt iMAL zich: Hoe zou een toekomst eruit zien die gegrondvest is op empathie en collectieve zorg?

Fin et début / Einde en begin daagt de gehandhaafde concepten van menselijke singulariteit, excessieve vooruitgang en groei uit, en herdefinieert het begrip zorg als een ecologische en relationele structuur; als een polyfone assemblage van innige verbondenheid en gedeeld bestaan tussen mens, natuur en technologie. De tentoonstelling is een ontdekkingsreis naar alternatieve zorgsystemen tussen mensen en niet-menselijke entiteiten. Het biedt een plek voor transformatieve ontmoetingen die zelfreflectie en herbezinning op de oneindige mogelijkheden van onze gezamenlijke toekomst stimuleert.

Samengesteld als een ingewikkeld verhaal over zorg ontvouwt de tentoonstelling zich in drie onderling verbonden principiële stellingnames: Zorg voor Mensen, Zorg voor Natuur en Zorg voor Technologie. Fin et début / Einde en begin presenteert samen 11 werken geproduceerd binnen het European Media Arts Platform (EMAP)-residentieprogramma en 4 recente producties van in België gevestigde kunstenaars. Deze voor het publiek nieuwe ontdekkingsgelegenheid biedt ruimte voor reflectie en heroverweging van vormende maatschappelijke infrastructuren zoals arbeid, gemeenschappelijke praktijken en energieverbruik. Het benadrukt de vitaliteit van kennisuitwisseling tussen species en het belang van empathie voor mensen en andere-dan-menselijke entiteiten gezien door verschillende invalshoeken en benaderingen. Door ondervertegenwoordigde beschouwingen en alternatieve perspectieven - menselijke, kunstmatige, natuurlijke of fantasievolle - een stem te verlenen en met elkaar in verband te brengen, nodigt de tentoonstelling Fin et début / Einde en begin het publiek uit om een stap te zetten naar onontgonnen gebieden van onze gedeelde toekomst en zich veerkrachtige collectieve ecosystemen voor te stellen die geworteld zijn in samenwerking tussen de verscheidene levensvormen.

Hier heeft “alles zin en onze zorg en bewuste aandacht waard”. (James Bridle, Ways of Being)

Annelie Berner
Johanna Bruckner
Nicolas Gourault
Darsha Hewitt
Dasha Ilina
Rosa Menkman
Vivien Roubaud
Caroline Sinders (in samenwerking met Trammell Hudson)
Studio Above&Below
Endi Tupja en Klodiana Millona
T(n)C
Total Refusal
Ava Zevop
Alex Verhaest

Programma voor publieke betrokkenheid

Barbara C. Branco
Crew
Darsha Hewitt
Gala Hernández López
Fleur Melbourn
Total Refusal

HET EINDE EN HET BEGIN
Wisława Szymborska

Na elke oorlog
moet iemand opruimen.
Netjes wordt het tenslotte niet vanzelf.

Iemand moet het puin
naar de kant van de weg schuiven
zodat de met lijken gevulde wagens
er langs kunnen.

Iemand moet waden
door het slijk en de as,
de veren van canapés,
het versplinterd glas,
en de bloederige vodden.

Iemand moet een balk aanslepen
om die muur te stutten,
Iemand het glas in het raam zetten,
de deur in de hengsels tillen.

Fotogeniek is het niet
en het duurt jaren.
Alle camera’s zijn al vertrokken
voor een nieuwe oorlog.

De bruggen moeten terug
en de stations opnieuw.
Van het opstropen
zullen de mouwen rafelig worden.

Met een bezem in de hand
vertelt iemand nog hoe het was.
Iemand luistert mee
en knikt instemmend
Maar om hen heen
duiken al gauw lieden op
die het begint te vervelen.

Soms zal iemand nog
onder een struik
doorgeroeste commentaren opgraven
en naar de vuilnishoop brengen.

Zij die wisten
wat hier aan de hand was,
moeten wijken voor hen
die er weinig over weten.
En langzaam nog minder dan weinig.
En ten slotte zo goed als niets.

In het gras, dat oorzaak
en gevolg overwoekert,
ligt iemand uitgestrekt
een grassprietje in zijn mond
starend naar de wolken.

HET EINDE EN HET BEGIN – KONIEC I POCZATEK
—Wisława Szymborska—